Çok sayıda kentte kadınlar 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Gününde sokaklara aktı.
Amed
Diyarbakır Valiliğinden yapılan açıklamada, 16.00-19.00 saatleri arasında düzenlenmek istenilen 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü yürüyüşünün yasaklandığı duyuruldu.
Diyarbakır Şiddetle Mücadele Ağı ve DAKAP yasaklara rağmen “Tüm kadınları savaşa , şiddete, yoksulluğa ve asimilasyona karşı 25 Kasım’da yapacağımız yürüyüşe davet ediyoruz” şiarıyla Dünya Kavşağı’nda yürüyüşle kadınlarla bir araya geldi.
Yürüyüşe çok sayıda kadın katıldı. Yürüyüşe Gülistan Doku’nun ablası Aygül Doku da katıldı. Yürüyüş öncesi kadınlar.” Jin, Jiyan, Azadi”, “Susmuyoruz, Korkmuyoruz İtaat Etmiyoruz”, “Gülistan Doku Nerede?” sloganlarını attı. Valilik kararıyla yürüyüşün yasaklanması üzerine yürüyüş için görüşmeler yapıldı. Toplanma alanında kadınlar sloganlara, ıslıklara ve zılgıtlara devam etti.
Mardin
Tevgera Jinên Azad’ın (TJA) çağrısıyla Karayolları Parkı’nda kadınlar bir araya geldi. Çok sayıda kadının katıldığı açıklamaya Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) milletvekili Beritan Güneş Altın da destek verdi. Kadınlar “Bi Jin Jiyan Azadî ber bi 25’ê Mijdarê vê” pankartı açarak, “Özsavunma haktır”, “Şiddete, tacize, tecavüze karşı genç kadınlar direniyor”, “Kuştina jinan polîtîke” dövizlerinin yanı sıra katledilen ve direnen kadınların fotoğraflarının yer aldığı dövizler taşıdı.
Sık sık “Jin jiyan azadî” ve “Bijî berxwedana jinan” sloganlarının atıldığı açıklamada TJA adına Ayşe Bozan açıklama metnini okudu.
AKP iktidarının kadın düşmanı politikalarını hatırlatan Bozan, “Biz kadınlar her zaman tacize, tecavüze ve şiddete karşı direneceğiz. Kadınlara dönük saldırıları ifşa edecek, karşısında direnmeye devam edeceğiz” dedi.
Ardından söz alan HEDEP milletvekili Beritan Güneş Altın da, kadınların mücadeleden vazgeçmeyeceklerini dile getirdi.
Kadınlar, açıklamanın ardından yürüyüş gerçekleştirmek istedi. Polisler kadınların yürüyüşüne engel olmak isterken, kadınlar sloganlarla yürüyüş yapmakta ısrarcı oldu. Kadınların ısrarı üzerine polisler kadınların önünden çekilirken, kadınlar HDP İl binasına kadar dövizleri ve sloganları eşliğinde yürüyüş gerçekleştirdi.
Dersim
25 Kasım Uluslararası Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele ve Dayanışma Günü’nde Dersimli kadınlar Sanat Sokağı’nda toplanarak Seyit Rıza Meydanı’na yürüyüş gerçekleştirdi.
Dersim Kadın Platformunun ‘Yoksulluğa, Eşitsizliğe, Şiddete ve Savaşa Karşı Örgütlü Mücadele’ şiarıyla bir araya gelen kadınlar, yürüyüşün ardından Seyit Rıza Meydanı’nda açıklama yaptı. Yapılan açıklamada AKP’nin iktidar olduğu günden bugüne kadınlara dönük sistematik bir saldırısının olduğuna dikkat çekilirken, Gülistan Doku bulunana kadar davanın takipçisi olunacağı da kaydedildi.
Elazığ
Elazığ Kadın Platformu 25 Kasım dolayısıyla Elazığ Öğretmenevi önünde basın açıklaması düzenledi.
Açıklamayı yapan SES Elazığ Şube Başkanı Derya Coşkun, “Sevgili basın emekçileri, sevgili kadınlar bu yıl başta Gazze olmak üzere Orta Doğu ve Dünya’da savaşların sebep olduğu yıkımlar, AKP/MHP iktidar bloğunun; 6 Şubat depreminde enkaz altında kalan politikalarının yeni yıkımlara yol açacak özelleştirme politikaları, kadın düşmanlığını meclise taşıyan kadın düşmanı koalisyonlar, hukuk sisteminin çöktüğünün teyidi bir yargı krizinin yanında büyük bir ekonomik krizle girdiğimiz 25 Kasım’da erkek devlet şiddetine, yoksulluğa, emek düşmanlığına, savaşlara karşı barışı, hayatlarımızı ve haklarımızı savunuyoruz şiarını yükseltiyoruz” dedi.
Urfa
Urfa Barosu Kadın Hakları Merkezi, baro binasında açıklama yaptı. Urfa İl Kadın Platformu üyesi kadınlar da açıklamaya katıldı. Kadın Hakları Merkezi Başkanı Zeliha Özay, Türkiye’de kadına dönük şiddetin giderek arttığını söyledi. Özay, “Kadına dönük şiddet ve ayrımcılığın her türlüsüne karşı mücadele vermeye devam edeceğiz” dedi.
Urfa İl Kadın Platformu ise, HDP binasında Ahmet Bahçıvan İş Merkezi’ne kadar “jin, jiyan, azadî” sloganlarıyla yürüdü. HEDEP Milletvekili Dilan Kunt Ayan’ın da katıldığı yürüyüşte, “Savaşa, şiddete, yoksulluğa karşı barışı, hayatlarımızı ve haklarımızı savunuyoruz” pankartı taşındı. Kadınlar, üzerinde Kürtçe “Kadının özgürlüğü toplumun özgürlüğüdür” yazılı dövizler taşıdı. Yine farklı tarihlerde katledilen kadınların fotoğrafları taşındı.
Burada konuşan platform üyesi Ayşe Şehriban Demirel, kadın cinayetleri ve iktidarın politikalarına dikkat çekti. Demirel, “Kadınları, özgür bir dünya için mücadeleden alıkoymuyor. Tüm baskı ve şiddete rağmen, kadınlar ve LGBTİ+’lar; yaşamlarına, haklarına ve varoluşlarına sahip çıkmaya devam ediyor. Susmayan, korkmayan, itaat etmeyen kadınlar tüm toplumsal mücadele alanlarına örnek olacak şekilde meydanlardan geri çekilmiyor, evlerine dönmüyor” dedi.
Açıklama sonrası geçtiğimiz yıl kardeşi Yekta Hezer tarafından katledilen İnşaat Mühendisleri Odası Urfa İl Temsilciliği yöneticisi Bahar Hezer, mezarı başında anıldı. Kadınlar, Riha Asri Mezarlığı’nda bulunan Hezer’in mezarı başına karanfil bıraktı. HEDEP Urfa Milletvekili Dilan Kunt Ayan, “Bugün 25 Kasım’da katledilen bir kadının mezarı başındayız. Bizler bir kadının daha ölmesine izin vermeyeceğiz. Örgütlü mücadelemizle bu saldırılara karşı cevap olacağız” dedi.
Daha sonra baronun Tahir Elçi Konferans salonunda düzenlediği “6284 Sayılı Kanun Uygulamaları ve İstanbul Sözleşmesi” başlıklı seminere katılım gösterildi.
Adana
İHD Adana Şubesi Kadın Hakları Komisyonu, dernek binasında açıklama yaptı. Çok sayıda kadın açıklamaya katıldı. Komisyon Sözcüsü Baran Öner, 2023 yılının ilk 10 ayında Türkiye genelinde 253 kadının katledildiğini, 188 kadının ölümü şüpheli olarak kayıtlara geçtiğini aktardı. Öner, Adana’da 16 kadının katledildiğini, şüpheli kadın ölümünün ise 5 olduğuna dikkat çekti. Öner, şunları söyledi: “Her alana uzanan cinsiyetçiliğin ve eril zihniyetin yarattığı şiddet kültürüyle karşı karşıyayız. Cinsiyete dayalı ayrımcılığı ortadan kaldırmalıdır. Kadına karşı şiddet uygulayan failler hakkında etkili ve caydırıcı cezalandırma yoluna gidilmeli ve cezasızlık politikalarından vazgeçilmelidir.”
Hakkari
TjA’nın çağrısıyla Hakkari’de yapılan eyleme HEDEP Milletvekili Öznur Bartın da katıldı. HEDEP İl Örgütü binası önünde yapılan açıklamada kadınlar, ellerinde Kürtçe ve Türkçe yazılı dövizleri taşıdı. Açıklama metnini okuyan HDP İl Eşbaşkanı Hümeyra Armut, erkek-devlet şiddetine karşı kadınların alanlarda, sokaklarda, meydanlarda mücadeleye devam ettiği ifade etti.
Armut, “Kadına yönelik şiddet ve tacizin, iktidarların politikalarıyla yaygınlaşıyor. İktidarın söylem politikaları, uygulama ve pratikleri ile kadın düşmanı olduğunu birçok defa ortaya koymuştur. Çocuklara karşı işlenen ırkçı, dinci ve cinsiyetçi suçlarda, cezasızlık politikasını esas alarak çıkarılan ‘af yasaları’, ‘haksız tahriki indirimleri’ ile kadın katilleri ödüllendirilmiştir, ödüllendirilmeye de devam edilmektedir. Hakkâri’de tecavüz edilip intihara sürüklenen 11 yaşındaki çocuğun katillerinin berat etmesi, bu korkunç toplum düşmanı ve cezasızlık politikasının sonucudur. Kadın ve toplum düşmanı yargının bu kararını tanımıyoruz” ifadelerini kullandı.
Adıyaman
KESK Adıyaman Kadın Meclisi 25 Kasım kapsamında Demokrasi Parkı’nda bir araya geldi. Kadınlar, “ILO’nun 190 Sayılı Sözleşmesi Onaylansın” çağrısında bulundu. Açıklamada konuşan SES Semsûr Kadın Sekreteri Rengin Hüsniye Kılınç, “ILO tarafından 2019 yılında oybirliği ile kabul edilen ve 2021’de yürürlüğe giren ILO’nun 190 Sayılı İş Yaşamında Şiddet ve Taciz Sözleşmesi (C190) ve sözleşmenin uygulanmasına ilişkin bir rehber niteliğindeki 206 sayılı Tavsiye Kararı (R206) çalışma yaşamında şiddet ve tacizi yasakladığı ve sözleşmeyi onaylayan ülkelere bu konuda yaptırım getirdiği için önemli” ifadelerini kullandı.
Açıklama slogan ve alkışlarla sona erdi.
Şırnak
Şırnak kent merkezinde 25 Kasım eylemine müdahale eden polis kadınlara şiddet uygulayarak gözaltına aldı. Kadınlar, 25 Kasım eyleminde gazeteciler ve kadınların gözaltına alınmasını protesto etti.
Şırnak kent merkezinde 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında yapılmak istenen yürüyüşe polis müdahale etti. Polisler, valiliğin “eylem ve etkinlik” yasağını gerekçe göstererek, yürüyüşe izin verilmeyeceğini belirtti. Kadınlar, Ömer Kabak Meydanı’nda oturma eylemine başladı. Polisler, Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri Zeynep Durgut ve Ömer Akın, JINNEWS muhabiri Rozerin Gültekin ile 21 kadını gözaltına aldı.
Batman
Batman’da kadınlar Yılmaz Güney Parkı’nda basın açıklaması yaptı. Burada konuşan TJA aktivisti Ruken Zeryam Işık, “Kadınlara yönelik saldırılar kaynağını iktidarlardan alır. AKP-MHP-Hür dava Partisi iktidarı kadın düşmanıdır. Cezasızlık politikası kadın düşmanı politikaların yansımasıdır. Hakkâri’de tecavüze uğrayan 11 yaşındaki çocuğun faillerinin bırakılması bunların zihniyetinin bir yansımasıdır” dedi.
Kadınlar açıklama sonrası buradan 4 Yol Kavşağı’nda bulunan HEDEP binası önüne kadar yürüdü. Yürüyüş boyunca, “Jin, jiyan, azadî”, “Bijî berxwedana zindanan”, “Nagihan Akarsel onurumuzdur”, “Erkek devlet hesap verecek” sloganları atıldı.
Yürüyüşte “Susmak yok direnişin kendisiyiz” ,”Barış yaşatır”, “Hebûna jinê hebûna jiyanê ye”, “Bir gün değil her gün direniş” ile “Ji girtiyên nexweş re azadî” dövizleri taşınırken, “Bi jin jiyan azadî yê ber bi azadiyê ve” pankartı açıldı. Kadınlar yürüyüş boyunca Garibe Gezer, Nagihan Akarsel, İpek Er ve Deniz Poyraz’ın fotoğraflarını taşıdı.
Yürüyüş HEDEP İl Örgütü binası önünde son bulurken, Batman Milletvekilli Zeynep Oduncu, kadın kazanımlarını koruyan, kazanımlarını yükselten bir mücadele ile direneceklerini söyledi.
Siirt
Siirt’te HEDEP İl Örgütü binası önünde bir araya gelen kadınlar kent merkezinde bulunan Saat Kulesi’ne yürüdü. Yürüyüşte, “Bi jin jiyan azadiyê, beri bi 25’ê Mijdarê ve” pankartı açıldı. Yürüyüşte İpek Er, Jina Emînî, Gülistan Doku, Deniz Poyraz, Garibe Gezer’in fotoğrafları taşındı. Alkış, slogan ve zılgıtlar eşliğinde sona eren yürüyüş sonrası basın açıklaması yapıldı. Burada konuşan HDP Siirt İl Örgütü Eşbaşkanı Hatice Tay, mücadeleyi büyütme çağrısında bulundu.
Daha sonra konuşan HEDEP Siirt Milletvekilli Sabahat Erdoğan Sarıtaş, “Bize mücadeleyi miras bırakanların mirasının farkında olarak direneceğiz. Kadınlar şiddetsiz ve eşit bir dünyayı talep ediyoruz. Kadınların yaşamın her alanında eşit ve özgür olması için mücadeleyi büyüteceğiz. Kadınlar alanlarda mücadelesini devam ettirecek” dedi.
Açıklama “Jin, jiyan, azadî” sloganları ile son buldu.
Bingöl
Kadınlar Bingöl İl Örgütü binasında bir araya geldi. Açıklamaya HEDEP Mardin Milletvekili Saliha Aydeniz de katıldı. “Şiddete savaşa yoksulluğa karşı alandayız” pankartının açıldığı eylemde konuşan Aydeniz, “25 Kasım Sara’lardan Seve’lere, Arin Mirkan’lardan Sakine Cansız’lara kadınların yürüttüğü mücadele tarihidir” dedi. Ktrdistan’da devletin bütün kamu kurumlarının özel savaş aparatına dönüştürüldüğünü söyleyen Aydeniz, kadın mücadelesi yürütülen kurumların kapatıldığını hatırlattı. Yargı eliyle üniformalıların cinayet işlemesine destek verildiğini söyleyen Aydeniz, kadının bu politikalarla tecrit altına alındığını ifade etti. Aydeniz, “Bizler bütün bu yok etme, özel sava politikalarına karşı mücadelemizi büyüteceğiz” ifadelerini kullandı.
Antep
Antep’te kadınlar,25 Kasım dolayısıyla yürüdü. Yürüyüşe HEDEP Diyarbakır Milletvekili Ceylan Akça, EMEP Antep Milletvekili Sevda Karaca da katıldı. Şahinbey’de bulunan Kırkayak Parkı’nda bir araya gelen kadınlar Yeşilsu Parkı’na kadar yürüdü. Yürüyüşe katılan yüzlerce kadın “Her türlü şiddet ve baskıya karşı mücadele etmekten asla vazgeçmiyoruz” pankartı açarak, “Jin jiyan azadî”, “Kadınlar savaş istemiyor Filistin işgaline son”, “Şiddete savaşa sömürüyü son”, “Çocuk istismarının affı olmaz” yazılı dövizler taşıdı.
Katledilen kadınların fotoğraflarını taşıyan kadınlar, sık sık “Jin jiyan azadî”, “Bijî berxwedana jina”, “Bijî yekîtîya jina”, “Kadın yaşam özgürlük”, “Kadın cinayetleri politiktir” sloganları attı.
Kadınlar açıklamanın yapıldığı Yeşilsu Parkı’na zılgıt ve alkışlar ile girdi. Kadınlar, yürüyüşün ardından parkta basın açıklaması yaptı. Açıklamada konuşan HEDEP Diyarbakır Milletvekili Ceylan Akça, kadınlara dönük özel savaş politikalarına dikkati çekerek “Meclis’te bütçe hazırlanırken kadınlara bütçe ayrılmıyor. Yakın zamanda bir kanun geçti Meclis’te erken evlenenlere para vereceklerini söylediler. Ama bu ülkede kadınlar katlediliyor. Kadınlar işsiz ama ‘savaş için bize çocuk doğurun’ diyorlar. Kobanê davasında yargılayan kadınların size selamı var. Son kardeşimizi özgür olana kadar mücadelemiz devam edecek” dedi.
Kitle “Savaşa hayır barış hemen şimdi” sloganları attı.
Antalya
Antalya Kadın Platformu, Aydın Kanza Parkı’ndan Cumhuriyet Meydanı’na kadar yürüyüş gerçekleştirdi. Sağanak yağışa rağmen yapılan yürüyüşe HEDEP İstanbul Milletvekili Çicek Otlu ile çok sayıda kadın katıldı. Yürüyüş boyunca “jin, jiyan, azadî” sloganı atıldı. Açıklamanın Kürtçesini Derya Polat, Türkçesini ise Emine Nar Kaya okudu. Açıklamada şiddete karşı mücadele vurgusu yapıldı.
Malatya
Malatya Demokratik Kadın Platformu, “Savaşa, yoksulluğa karşı barışı, hayatlarımızı ve haklarımızı savunuyoruz” şiarıyla Emeksiz Alt Kavşağında basın açıklaması düzenledi. Açıklamayı platform adına Seda Uçar okudu.
2022 yılında 334 kadının erkek şiddeti tarafından hayatını kaybettiğini söyleyen Uçar, iktidar tarafından erkek şiddetine dair verilerin açıklanmadığını söyledi. Uçar, “AKP-MHP iktidarı sorun çözmek yerine kadın düşmanı siyasetine ve nefret söylemlerine yenilerini ekliyor. Bu yıl başta Gazze olmak üzere Ortadoğu ve Dünya’da savaşların sebep olduğu yıkımlar, ülkede dokuz ay önce, 6 Şubat depreminde enkaz altında kalan iktidarın yeni yıkımlara yol açacak özelleştirme politikaları, kadın düşmanlığını Meclise taşıyan kadın düşmanı koalisyonlar, hukuk sisteminin çöktüğünün teyidi bir yargı krizinin yanında büyük bir ekonomik krizle girdiğimiz 25 Kasım’da erkek devlet şiddetine, yoksulluğa, emek düşmanlığına, savaşlara karşı barışı, hayatlarımızı ve haklarımızı savunuyoruz şiarını yükseltiyoruz” dedi.
Kayseri
Kayseri Kadın Platformu 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü’nde Cumhuriyet Meydanı’nda bir araya geldi.
“Kadın, yaşam, özgürlük”, “Haklarımızdan ve hayatlarımızdan vazgeçmiyoruz”, “Yurtlarda ölmek istemiyoruz” sloganları atıldı. Kayseri Kadın Platformu adına açıklamayı okuyan Kezban Yüksel, “Evde, işte, okulda, sokakta, sosyal medyada, dijital platformlarda erkek şiddetine maruz bırakılıyoruz. 2023 yılının son verilerine göre 335 kadın öldürüldü. Bu son veriler bile şiddetin hedefi haline gelen kadınların sayısının arttığını görüyoruz. Ama maalesef hükümet yetkilileri tarafından sorunun çözümü yerine kadına yönelik şiddeti körükleyen, şiddeti meşrulaştıran söylemlere devam ediliyor ve kadını güçsüzleştirecek yasal düzenlemelerin sinyalleri veriliyor. Her 25 Kasım’da olduğu gibi bu yıl da sınırları ve zamanları aşan kadın dayanışmasını ve Mirabal kardeşlerin 1960larda Trujillo’nun diktatörlüğünün devrilmesine yol açan direniş ve mücadelesini selamlayarak isyanımızı meydanlara taşıyoruz” dedi.
İzmir/Dikili
Dikili Kadın Platformu’nun çağrısıyla Bülent Ecevit Meydanı’na yürüyen kadınlar basın açıklaması yaptı. Dikili’deki eyleme 3 ayı aşkın süredir direnişte olan Agrobay işçileri de katıldı. Eylemde söz alan kadınlar, kendilerinin de kadın olduğunu ve değer görmek istediklerini ifade etti.
Sivas
Sivas Halkevi, Hacı Bektaş Veli Vakfı ile birlikte kent meydanında açıklama yaptı. Eyleme Sivas Emek ve Demokrasi Güçleri de destek verdi.
